Ιστορία

Το Mastech MS8221C ήταν ένα αρκετά διαδεδομένο (και αδικαιολόγητα ακριβό) πολύμετρο για την ελληνική αγορά στις αρχές του 2000. Τότε περίπου αγόρασα κι εγώ το δικό μου, σε μια απόπειρα να αποκτήσω το πρώτο μου αξιόπιστο όργανο μετρήσεων. Ήταν το τελευταίο μου έτος στη σχολή και δεν είχα ιδέα τί έπρεπε να ψάξω. Πέρα από αυτό, οι επιλογές μου ήταν περιορισμένες, αφού τα καταστήματα λιανικής που επικοινώνησα δεν εμπορεύονταν Fluke ούτε γνώριζαν για να με συμβουλέψουν (εκτός από το οτι έχει φωτάκι για το σκοτάδι). Οπότε μου πούλησαν αυτό που (κατά τη γνώμη τους) ήταν ένα εξαιρετικής ποιότητας πολύμετρο. Ίσως, αν είσαι ηλεκτρολόγος.

Αναξιόπιστες θερμοκρασιακές μετρήσεις

Σύντομα ήταν προφανές ότι οι θερμοκρασιακές μετρήσεις ήταν αρκετά εκτός. Για παράδειγμα, η θερμοκρασία του δωματίου μου έδειχνε συνήθως να πλησιάζει τους 12°C, ακόμα και το καλοκαίρι. Και πιστέψτε με, δε ζω στην Αλάσκα. Αυτό με έκανε να αμφιβάλω την ακρίβεια και των υπόλοιπων λειτουργιών. Έτσι, όταν μου δόθηκε η ευκαιρία, αντιπαρέβαλα τις μετρήσεις του με άλλων πολύμετρων της σχολής και (μαντέψτε!) επιβεβαίωσα ότι όντως μετρούσε εντελώς λάθος, πολύ περισσότερο απ’ όσο περιέγραφαν οι ονομαστικές τιμές σφάλματος στο έντυπο προδιαγραφών του.

Επαγγελματική βαθμονόμιση

Επικοινώνησα με το κατάστημα που το είχα αγοράσει να ρωτήσω τί θα μπορούσε να γίνει. Μπορώ να το επιστρέψω; Γνωρίζουν κάποια εταιρία να το βαθμονομήσει; Και οι δύο απαντήσεις ήταν όχι. Με λίγα λόγια είχα στα χέρια μου ένα ακριβό ελαττωματικό πολύμετρο και δεν είχα σκοπό να αποδεχτώ την ήττα μου.

Δεν συνιστώ βέβαια να κάνετε ό,τι έκανα κι εγώ. Αν μπορείτε να έρθετε σε επαφή με κάποιον που παρέχει υπηρεσίες βαθμονόμησης επαγγελματικά, ξεκάθαρα είναι η καλύτερη κίνηση (αν και μάλλον θα στοιχίσει περισσότερο από ένα καινούριο όργανο). Αν δεν υπάρχει αυτή η λύση, έχετε υπόψιν σας ότι είναι σχετικά αδύνατο να βαθμονομηθεί με ακρίβεια ένα όργανο χωρίς να έχετε πρόσβαση σε πραγματικά ακριβό εξοπλισμό και χωρίς τις οδηγίες του κατασκευαστή από το εγχειρίδιο επισκευής. Παρ’ όλ ‘αυτά, αν τα έχετε βρει σκούρα όπως εγώ, κάνοντας μετρήσεις που μπορεί να είναι και 10% εκτός ονομαστικού σφάλματος, τότε βουρ. Δεν έχετε να χάσετε τίποτα.

Εγχειρίδιο επισκευής

Άμα το βρείτε στο διαδίκτυο είστε ήρωας. Είχα ψάξει παντού, σε επαγγελματικές βιβλιοθήκες, σε πειρατικές βιβλιοθήκες, σε λίστες αλληλογραφίας, torrents. Μέχρι και σε φόρουμ μπήκα! Τζίφος. Υποθέτω πως δεν υπάρχει. Ή αν υπάρχει, δεν θα είναι ούτε στα Ελληνικά, ούτε στα Αγγλικά. Έτσι λοιπόν αποφάσισα να κάνω ό,τι (δεν) θα έκανε ένας λογικός άνθρωπος: το ξεβίδωσα και προσπάθησα να το φτιάξω πειραματικά. Το χάλασα; Όχι. Το έφτιαξα; Ούτε. Δούλεψε καλύτερα; Κάπως… Οι μετρήσεις δεν ήταν ακριβείς σε κάποιες λειτουργίες, αλλά σε άλλες ήταν σίγουρα πολύ πιο σωστές. Και με αυτό συμβιβάστηκα για αρκετά χρόνια.

Σχηματικό διάγραμμα

Μια δεκαετία αργότερα και έχοντας αρκετά πολύμετρα πλέον στην κατοχή μου, κάποια εκ των οποίων αρκετά αξιόπιστα, αποφάσισα να κάνω άλλη μια προσπάθεια. Έριξα ξανά μια ματιά στο διαδίκτυο μήπως και ξεφύτρωσε κάποιο εγχειρίδιο αλλά δε βρήκα κάτι. Μετά σκέφτηκα, “ίσως να υπάρχει κάποιο σχεδιάγραμμα”; Και ω του θαύματος, να το! Η ύπαρξη του μου επέτρεψε να σχεδιάσω μια μέθοδο βαθμονόμησης. Ευελπιστώ πως αυτός ο οδηγός θα βοηθήσει κι άλλους να βαθμονομήσουν το δικό τους.

Δεν θα μοιραστώ το σχηματικό διάγραμμα, καθώς αμφιβάλλω αν αυτό θα ήταν νόμιμο/ηθικό. Αν ενδιαφέρεστε όμως είμαι βέβαιος πως μια γρήγορη αναζήτηση για Mastech MS8221C Schematic στην αγαπημένη σας μηχανή αναζήτησης θα αποφέρει ένα σεβαστό ποσό από αποτελέσματα (στην καρτέλα με τις εικόνες).

Ηλεκτρικές προδιαγραφές

Παρόλο που βαθμονομούμε στο επίπεδο του “εντάξει, καλό είναι”, το να προσπαθήσουμε να το φέρουμε όσο πιο κοντά στις προδιαγραφές είναι δυνατό, θα είναι καλό για την ψυχική μας υγεία. Ο παρακάτω πίνακας περιέχει τις προδιαγραφές του κατασκευαστή που έχουν σημασία για τη βαθμονόμιση.

Αν σας ενδιαφέρει το πλήρες φύλλο προδιαγραφών, κάντε αναζήτηση για Mastech MS8221C Instruction Manual στην αγαπημένη σας μηχανή αναζήτησης.

Προετοιμασία

Έχετε υπόψιν ότι οι τιμές στον παραπάνω πίνακα ισχύουν για θερμοκρασία 23±5°C και υγρασία κάτω από 75%. Ο χώρος εργασίας και το όργανο θα πρέπει ιδανικά να βρίσκονται σε αυτές τις συνθήκες, για αρκετό χρονικό διάστημα. Έχετε τέσσερα καλώδια με κροκοδειλάκια πρόχειρα, ένα πυκνωτή 10nF, ένα 10μF και ένα 1000μF.

Αποσυναρμολόγηση οργάνου

Αφαιρώντας τέσσερις βίδες στο πίσω μέρος σας επιτρέπει να ανοίξετε το όργανο. Δεν χρειάζεται να αφαιρέσετε τις μπαταρίες. Μην ανησυχήτε πως θα πέσουν εξαρτήματα από μέσα, όλα θεωρητικά θα πρέπει να συγκρατούνται στη θέση τους με βίδες ή κόλλα.

Τροφοδοσία οργάνου

Τώρα που το όργανο είναι αποσυναρμολογημένο, η πλακέτα δεν τροφοδοτείται. Η μπαταριοθήκη είναι μέρος του πίσω καλύμματος και κανονικά συνδέεται με την πλακέτα με ελάσματα. Το όργανο θα πρέπει να τροφοδοτείται για να γίνει η βαθμονόμιση συνεπώς βρείτε ένα τρόπο να συνδέσετε τα ελάσματα με την πλακέτα. Προσωπικά κολλάω δύο λεπτά καλώδια στις επαφές της πλακέτας και τα συνδέω με τα ελάσματα με κροκοδειλάκια.

Διαδικασία βαθμονόμισης

Βήμα 1^o: Ρύθμιση τάσης αναφοράς

Γυρίστε το διακόπτη του οργάνου στη θέση Volts DC, συνδέστε τους ακροδέκτες σε μια γνωστή τάση και ρυθμίστε το VR1 μέχρι η οθόνη να δείξει τη σωστή τιμή. Σύμφωνα με τον πίνακα προδιαγραφών παραπάνω, αν μετράτε μία πηγή 1V DC στην κλίμακα των 2V DC, η αποδεκτή μέτρηση κυμαίνεται μεταξύ 0.991 και 1.009.

Βήμα 2^o: Ρύθμιση AC

Γυρίστε το διακόπτη του οργάνου στη θέση Volts AC, συνδέστε τους ακροδέκτες σε μία γνωστή εναλλασσόμενη τάση 50Hz ή 60Hz (ΟΧΙ ΤΗΣ ΔΕΗ) και ρυθμίστε το VR2 μέχρι η οθόνη να δείξει τη σωστή τιμή. Όμοια με το βήμα ένα, αν μετράτε μία πηγή 1V AC rms στην κλίμακα των 2V AC, η αποδεκτή μέτρηση κυμαίνεται μεταξύ 0.989 και 1.011.

Αντίσταση

Δεν υπάρχει ξεχωριστή ρύθμιση για την αντίσταση. Αν κάνατε τα παραπάνω βήματα, τώρα θα πρέπει οι μετρήσεις σας σε εναλλασσόμενο, συνεχές και αντίσταση να είναι εντάξει. Άν όχι, τότε μάλλον κάτι άλλο δεν πάει καλά με το όργανό σας. Θα μπορούσε να είναι κάποια αντίσταση, κάποια δίοδος ή κάποιος τελεστικός ενισχυτής. Η αντιμετώπιση μιας τέτοιας περίπτωσης είναι πέρα από το πεδίο εφαρμογής αυτού του οδηγού.

Βήμα 3^o: Θερμοκρασιακή ρύθμιση

Οι VR3 και VR4 είναι οι ροοστάτες που επηρεάζουν τη θερμοκρασιακή βαθμονόμιση. Χωρίς να έχετε συνδέσει το θερμοστοιχείο, ρυθμίστε το VR3 μέχρι να δείτε τη θερμοκρασία του δωματίου στην οθόνη. Όταν το πετύχετε, συνδέστε το θερμοστοιχείο το οποίο το έχετε ήδη προσαρμόσει σε κάποια γνωστή πηγή θερμότητας και ρυθμίστε το VR4.

Σύμφωνα με τις προδιαγραφές, για ένα δωμάτιο στους 25°C, μια μέτρηση μεταξύ 22°C και 28°C είναι αποδεκτή. Ομοίως, το νερό που βράζει στους 100°C θα εμφάνιζε μια τιμή μεταξύ 96°C και 104°C.

Αν δεν τα καταφέρνετε με αυτό το βήμα, ίσως να φταίει η δίοδος D10. Αντικαταστήστε τη με μια άλλη 1N4148 και ξαναδοκιμάστε από την αρχή.

Βήμα 4^o: Ρύθμιση χωρητικότητας

Για να ρυθμίσετε τη μέτρηση χωρητικότητας θα χρειαστείτε τρεις πυκνωτές γνωστής τιμής. Δεν είναι απαραίτητο να έχουν ακριβώς τις τιμές που αναφέρονται στην ενότητα προετοιμασία, αλλά θα πρέπει να είναι γνωστής τιμής και στο ίδιο εύρος μέτρησης.

Γυρίστε το διακόπτη στη θέση 20μF και συνδέστε ένα ποιοτικό πυκνωτή 10μF. Ρυθμίστε το VR5 μέχρι η ένδειξη να είναι μεταξύ 9.3μF και 10.7μF.

Γυρίστε το διακόπτη στη θέση nF και συνδέστε ένα ποιοτικό πυκνωτή 10nF. Ρυθμίστε το VR9 μέχρι η ένδειξη να είναι μεταξύ 9.50nF και 10.50nF.

Γυρίστε το διακόπτη στη θέση 2000μF και συνδέστε ένα ποιοτικό πυκνωτή 1000μF. Ρυθμίστε το VR8 μέχρι η ένδειξη να είναι μεταξύ 957μF και 1053μF.

Η βαθμονόμιση έχει ολοκληρωθεί.